Staalbouwwedstrijd 2016 - bekendmaking laureaten

Begin juli vergaderde de jury van de Staalbouwwedstrijd 2016. Er namen 130 projecten deel en er werden over de 6 categoriën 29 projecten genomineerd. Bovendien werden voor de Prijs 'Voorgelakt staal' 6 projecten genomineerd, van de 33 projecten die in aanmerking kwamen.

Deze wedstrijd wordt jaarlijks georganiseerd beurtelings in België en in Luxemburg en is aan zijn zeventiende editie toe. De deelname aan de Staalbouwwedstrijd 2016 staat open voor bouwprojecten op Belgische bodem die volledig of gedeeltelijk in staal gerealiseerd werden (uitgezonderd categorie E - internationale projecten) tussen juni 2014 en eind mei 2016.

Bijzonder in deze editie - Publieksprijs en Prijs voorgelakt staal

Voor de editie 2016 wordt een extra prijs toegekend aan het project waarbij - op een correcte, innovatieve, esthetisch,… wijze - voorgelakt staal werd toegepast. De prijs wordt toegekend over alle categorieën heen. Ook krijgen de deelnemers aan de Staalbouwdag 2016 de mogelijkheid een publieksprijs toe te kennen. De prijs wordt eveneens toegekend over alle categorieën heen.

Jury

De jury - onder voorzitterschap van Willem Jan Neutelings - is als volgt samengesteld :

• Willem Jan Neutelings, Partner, Neutelings Riedijk Architects  - Jury-voorzitter
• Henk Heirbaut, Senior Project manager, Comm. V REDEVCO RETAIL BELGIUM SCS | REAL ESTATE INVESTMENT & DEVELOPMENT
• Thierry Decuypere, Architecte associé, bureau Vers plus de bien être
• Arch. Kati Lamens, Voorzitter, NAV - de Vlaamse Architectenorganisatie
• Frederic Delcuve, Unit Manager, CRM group
• Barbara Rossi, KU Leuven
• Lieven Van den Bogaerd, Journalist, Bouwkroniek

Infosteel dankt alle deelnemers (inschrijvers en betrokken bouwpartijen). Door het succes van de wedstrijd komen weer talrijke opmerkelijke staalprojecten aan het licht.

Categorie A : Niet-residentiële gebouwen

Laureaat - Polyvalente infrastructuur – Onthaalcentrum

In het hart van een site van meer dan 24 ha in Spa is sportcentrum La Fraineuse, beheerd door ADEPS, uitgebreid met een nieuw onthaalcentrum. Het groepeert de didactische en logistieke functies (klassen, cafetaria en refter, administratie, polyvalente zaal, vestiaires en sanitair) en gebruikt de topografie van de site om de intieme band met het landschap aan te halen. De constructie verwijst naar de sokkel van het château en past zich zo op een bescheiden maar hedendaagse manier in.   De hoofdstructuur van het project is opgebouwd uit PRS-profielen. Deze zijn gepreassembleerd in het atelier, waarna de elementen definitief geassembleerd zijn op de site zelf. Hoewel de dakconstructie regelmatig is en een vaste hoogte heeft (50 cm), maakt ze gebruik van verschillende profieldiktes.

Motivatie van de jury: "Het nieuwe volume integreert zich als een podium in de site. De eenvoudige vormgeving - ‘à la Mies van der Rohe’ - contrasteert perfect bij het klassieke kasteel. Een spel van stalen gordijnen vormt de overgang met het groen rondom. De constructie is intelligenter dan je op het eerste zicht vermoedt. De staalbouw is met een grote finesse ontworpen en is zeer goed uitgevoerd."

Categorie B : Residentieel

Laureaat - Pakhuizen opgetopt met stalen volumes

Capawood, een bakstenen geheel van pakhuizen, behoort tot het woon-werkcomplex op de voormalige industriële Kanaal-site in Wijnegem.  Bij de herbestemming van de gebouwen kregen de pakhuizen als toevoeging een stalen optopping, bestaande uit een uitwendig draagsysteem van gelaste stalen kokerkolommen waartussen de vloerplaten hangen. De open staalstructuur van de bovenbouw contrasteert met het monolithische karakter van de bakstenen onderbouw. De gevelkokers zijn samengesteld uit platen van zes, acht, tien en vijftien millimeter dikte. De constructie werd integraal gegalvaniseerd, geschilderd met brandwerende verf en afgewerkt met een duurzame coating in het zogenaamde Wijnegems bruinrood. Bij de langwerpige gebouwen bestaat de staalstructuur uit portieken, gevormd door dakliggers en gevelkokers met tussenliggende kolommen in het midden van de overspanning. Het hoogste pakhuis is uitgerust met een uitwendige draagstructuur van vier vierendeel-schermen, élk stijf in het vlak.

Motivatie van de jury: "Deze stijlvolle integratie bij de bestaande gebouwen heeft door de ‘overgedimensioneerde’ kolommen een klassieke uitstraling. Voor de zichtbare, dragende staalconstructie werden diagonalen (windverbanden) geweerd. Een interessant spanningsveld ontstaat tussen de visie van de ingenieur en deze van de architect. De staalbouw werd zeer zorgvuldige uitgevoerd."

Categorie C : Karakteristieke elementen in staal

Laureaat: Faculteitsbibliotheek UGent

De nieuwe bibliotheek voor de vakgroep Architectuur en Stedenbouw aan de Universiteit van Gent is opgevat als een groot paviljoenachtig meubel met drie verdiepingen, dat de ruimte onder het balkon in de voormalige practicumzaal inneemt. De perimeter van de bibliotheek wordt gevormd door kasten, met andere woorden door boeken zelf. Door op het ritme van de perimeter een hekwerk te schuiven wordt de collectie wel of niet toegankelijk, om zodoende de boeken te beschermen bij andere activiteiten, zoals recepties, lezingen, enzovoort. Met een hart-op-hart afstand van 1 meter profileren slanke stalen vinnen van 6 mm dikte zich als de portieken van een rondgang die vele functies in zich draagt. Binnenin de betreedbare ‘wandkast’ is een modulaire, geplooide plaat ingezet als vloerplaat, boekenplank, traptrede en bureaublad. Het was zaak de constructie zo fijn gedetailleerd, elegant en licht mogelijk te houden, terwijl ze toch het gigantische gewicht van boeken moet opvangen

Motivatie van de jury: "Dat ritmering en materiaalgebruik van de bestaande borstwering werd overgenomen, werd door de jury geapprecieerd. De boekenkast over meerdere verdiepingen en staalstructuur zijn ontworpen als één geheel. Een verplaatsbaar hekwerk ter bescherming van de boeken laat toe de ruimte ook voor andere activiteiten te gebruiken."

Categorie D : Burgerlijke bouwkunde

Laureaat Loopbrug ‘La Belle Liégeoise’

De passerelle ‘La Belle Liégeoise’ laat voetgangers en fietsers toe om zich van stationsomgeving Guillemins naar het Parc de la Boverie te begeven en de Maas op acht meter hoogte te overschrijden. De site vertoont een zekere asymmetrie: tegenover de stedelijke oever ligt een beboste oever. De opgehangen structuur speelt hier vrijwillig op in door zelf een asymmetrische vorm aan te nemen. De bovenbouw van de 294 meter lange passerelle is gerealiseerd in staal S355, S460 en 2% met roestvast staal. De draagstructuur van de hoofdoverspanning boven de Maas is van het hangende type en is lateraal gepositioneerd ten opzichte van het brugdek, wat resulteert in een vrij zicht op de Guillemins-esplanade. De wil om een slanke en elegante structuur te ontwerpen, maar ook het feit dat het scheepvaartverkeer op de Maas slechts één enkel weekend mocht worden onderbroken, hebben de ontwerpers voor staal doen kiezen.

Motivatie van de jury: "Deze passerelle, die de circulatie van voetgangers en fietsers volledig wijzigt, verbindt het stadscentrum met een ‘verlaten’ wijk. Het gebruik van staal is fascinerend en efficiënt; platstaal wordt gebruikt als trekkers en de kwaliteit van de lasverbindingen is fenomenaal."

Categorie E : Internationaal

Laureaat Substations Gemini Offshore Windpark, Noordzee (NL)

Het Gemini Offshore Windpark is een windmolenpark in Nederlandse wateren, op 85 kilometer van de kust bij Groningen. Het bestaat uit twee onderdelen die elk 75 windmolens én een transformatorstation tellen. Dit laatste exporteert de geproduceerde stroom van het windmolenpark naar het land. De staalbouwer verzorgde de productie van twee top-sides - het deel boven de zeespiegel dat voorzien is van de technische uitrustingen - en van twee jackets - de funderingen bestaande uit vakwerkstructuren uit stalen buizen. Het totale staalgewicht van de jackets bedraagt 1500 ton per stuk. Deze zijn gemaakt uit offshore-waardig staal. Doorgedreven optimalisaties op materiaalinzet en lasvolumes resulteerde in een besparing van 500 ton staal en uiteraard ook in een forse verlaging van de kosten. Met een totaal vermogen van 600 MW wordt het beschouwd als één van de grootste offshore-wind-energie-projecten ter wereld.

Motivatie van de jury: "In een zeer specifieke en uitdagende sector is dit project een paradepaardje voor de Belgische staalbouw. De optimalisatie van de dimensionering toont ‘de kracht van staal’."

Categorie F : Industriebouw

Laureaat Drooghal Arbor

De voornaamste functie van dit industriële gebouw voor een plant- en boomkwekerij, is het droog houden van de planten voor ze verplaatst worden. Dit vereist enkel een luchtstroom en beschutting tegen de regen. Het gebouw is bijgevolg ontworpen als een geper-foreerd omhulsel met een gesloten dak. Met de planten-silhouetten die door de perforaties schijnen, krijgt de gevel ’s nachts een bijna onwerkelijke uitstraling. De eenvoudige geometrie van het plan - een samenstelling van twee rechthoekige driehoeken - geven het gebouw een veranderend volume vanuit verschillende plekken op en rond de site. De eenvoudige structuur bestaat uit geschilderde gelamelleerde houten spanten en stalen kolommen - kokerprofielen van 40 bij 40 centimeter - waarop de stalen dubbelzijdig voorgelakte en geperforeerde gevelbekleding, is bevestigd. Omdat de goot achter het gevelvlak is aangebracht, was het mogelijk de gevelpanelen ruw af te schuinen om het primitieve karakter van het project te benadrukken.

Motivatie van de jury: "Sterk in zijn eenvoud, maar met grote finesse. Het schuin leggen van het dak heeft een enorme impact."

Speciale prijs van de Jury

Mobiele passerelle in Lourdes (FR)

Het Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes is een historisch beladen plek, vol stilte en spiritualiteit. In juli 2013 veroorzaakte een overstroming heel wat schade aan de bestaande gebouwen, een spijtig voorval dat smeekte om een integrale oplossing. Om de woelige Gave de Pau het hoofd te kunnen bieden, is een ophefbare passerelle gebouwd, met hydraulische vijzels in de landhoofden van de constructie.  Als een metalen strook die de oevers met elkaar verbindt, valt de passerelle op door haar slanke uitstraling (slechts 40 cm dik voor 38 m overspanning). Overstromingen er regelmatig voor, en de minimalisering van de dikte van de passerelle maakt het mogelijk om het ophijsen van de constructie zo lang mogelijk uit te stellen. De structuur en het brugdek zijn gerealiseerd in duplex inox, een opmerkelijk materiaal dat uitblinkt door zijn esthetische en mechanische kwaliteiten. Het inox is gezandstraald om een goede grip te bekomen en de textuur mat en verfijnd te maken. Bovendien is het looppad geperforeerd, op basis van een chaotische artistieke tekening.

Motivatie van de jury : "Een innoverend en gedurfd ontwerp in roestvast staal (duplex). Het staal voor het brugdek wordt gebruikt ‘als een geperforeerd vel papier’."

Prijs Voorgelakt Staal

Politiehuis zone LAN

Bij het nieuwe politiehuis voor de hoofdpost van politiezone Landen – Linter – Zoutleeuw ligt de nadruk op de uitstraling en de juiste architectuurtaal. Het moet enerzijds vriendelijk en laagdrempelig zijn, maar anderzijds toch voldoende gezag en representativiteit uitstralen. De interne circulatie is gericht op een intensieve ruimtelijke belevingswaarde en volgt de strenge, functionele richtlijnen van het Normenboek van de politie. Het ontwerp is makkelijk aanpasbaar voor eventuele toekomstige wensen. De gevels werden afgewerkt met voorgelakte Pyramid-profielplaten van SAB-profiel voorzien van een witte coating Colorcoat Prisma. De ramen werden, op wens van het politiepersoneel, afgeschermd met stalen platen die in het staalbouw-atelier werden geprofileerd en gelakt. Het sheddak bestaat uit vakwerkliggers voor de grote overspanningen en is afgewerkt met geprofileerde dakplaten van 0,6 mm dikte van Joris Ide die voorgelakt zijn met een coating Graniet HDX van ArcelorMittal.

Motivatie van de jury: "Dit subtiel en poëtisch gebouw is zeer atypisch als politiehuis. Voor de wanden werd op een originele wijze een staalplaat met standaard profilering (SAB Pyramid) gebruikt. Voorgelakt staal, met hoogwaardige coating, werd gebruikt zowel voor de gevel- (ColorCoat Prisma) als voor de dakplaten (Granite HDX)."

Publieksprijs

Laureaat Loopbrug ‘La Belle Liégeoise’

De passerelle ‘La Belle Liégeoise’ laat voetgangers en fietsers toe om zich van stationsomgeving Guillemins naar het Parc de la Boverie te begeven en de Maas op acht meter hoogte te overschrijden. De site vertoont een zekere asymmetrie: tegenover de stedelijke oever ligt een beboste oever. De opgehangen structuur speelt hier vrijwillig op in door zelf een asymmetrische vorm aan te nemen. De bovenbouw van de 294 meter lange passerelle is gerealiseerd in staal S355, S460 en 2% met roestvast staal. De draagstructuur van de hoofdoverspanning boven de Maas is van het hangende type en is lateraal gepositioneerd ten opzichte van het brugdek, wat resulteert in een vrij zicht op de Guillemins-esplanade. De wil om een slanke en elegante structuur te ontwerpen, maar ook het feit dat het scheepvaartverkeer op de Maas slechts één enkel weekend mocht worden onderbroken, hebben de ontwerpers voor staal doen kiezen.